De beste astro-ccd-opnamen op het net
(Zenit , september 2000, pagina 390-391)
(het artikel over Nederlandstalige websites is te vinden op de website van Eddy Echternach)
Return to the Homepage of Arie Nagel
Voor de astrofotograaf is veel, heel veel te vinden op het internet. Websites van astrofotografen, sites van aanbieders van apparatuur zoals kijkers en camera's, software, korte cursussen en niet te vergeten: de listers waar amateurs met elkaar van gedachten kunnen wisselen. In dit artikel gaat onze aandacht uit naar de beste amateur ccd-opnamen die er op het net te vinden zijn.
Dat ik echt de allerbeste heb gevonden, is natuurlijk niet helemaal zeker. Het net is daarvoor te groot en er komt dagelijks informatie bij. En wat goed is, blijft een kwestie van smaak. Ook heb ik, wellicht de belangrijkste beperking, een bijna 'blinde vlek' voor sites die niet in het Nederlands of Engels (maar bijvoorbeeld in het Japans of Spaans) gesteld zijn. Tenslotte richten we ons hier op opnamen met SBIG-camera's. SBIG heeft verreweg het grootste marktaandeel in de wereld en niet onbelangrijk, ik heb zelf ook SBIG-apparatuur. Maar gaat uw voorkeur uit naar Apogee-camera's, dan kunt u terecht op de website van Apogee: http://www.apogee-ccd.com. Tim Puckett protretteert hier zijn schitterende foto's, gemaakt met een Apogee AP7 camera en forse Schmidt-Cassegrain kijkers van Meade.
Fotonenemmers
Topfotografen onder de amateurs maken tegenwoordig minstens even goede foto's als beroeps-sterrenkundigen enkele tientallen jaren geleden, veelal dankzij toepassing van de ccd-camera (door sommige Amerikanen 'photon bucket' of 'photon sucker' genoemd). Hieronder spreken we alleen in superlatieven. We hebben het dan ook over de allerbeste opnamen!
De beste maan- en planetenfotograaf is m.i. António Cidadão uit Portugal. Wat deze amateur met een 10 inch Meade LX 200 (SCT) en een SBIG ST-5c presteert, grenst aan het ongelooflijke. U kunt dat zelf constateren op zijn website: http://astrophoto.org/mercure/cidadao. Ook schitterende planeetfoto's vinden we bij de Japanner Shoji Suzuki op http://www.diana.dti.ne.jp/~show-g/. Verder vindt u op zijn site een zeer gedetailleerde foto in kleur van het melkwegstelsel NGC 253. U vindt die door in uw browser achter de laatste streep (/) ngc0253 toe te voegen en op return te drukken. Helaas is dit stelsel voor Nederland te zuidelijk om te kunnen fotograferen. Een zeer gedetailleerde maanfoto (de krater Maginus) vinden we op de website van Ted Dobosz: http://homepages.tig.com.au/~edobosz/ccdpics.htm. SBIG publiceert elke maand op haar website http://www.sbig.com een "foto van de maand". Ten tijde van dit schrijven treffen we hier een zeer fraaie foto van M51 door Adam Block aan. Een verwijzing naar zijn website is niet te vinden. Voorgaande winnaars vindt u op http://www.sbig.com/sbwhtmls/bestcale.htm. Mooie foto's allemaal, dat wel maar helaas worden verder weinig gegevens over de foto's vermeld. Met name ontbreken de gegevens over optiek en opname-tijden. Op http://www.sbig.com/sbwhtmls/g_deeps.htm vinden we tientallen andere mooie opnamen, weer zonder de bovengenoemde gegevens. Desgevraagd verwijst SBIG daarvoor naar de persoonlijke websites op http://www.sbig.com/sbwhtmls/othersites.html. U kunt ook uw site hier laten opnemen. Voorwaarde is waarschijnlijk wel dat u SBIG-producten gebruikt, het blijft natuurlijk commercie! Deze verwijzing brengt overigens niet altijd uitkomst. De mogelijk beste fotograaf ter wereld, Stanley Moore heeft (nog steeds) geen website. Wel verschijnen er af en toe foto's van zijn hand op de sites van anderen, maar die worden er na een maand of zo weer afgehaald. Wat bestendiger zijn de foto's die op de site van de Ritchie Crétien kijkers geplaatst zijn. Voeg resp. ngc604.html, horsehead.html, m57.html en ngc7331.html toe aan http://rcopticalsystems.com/ en we zien enkele van Stan's beste foto's. Ze zijn alle gemaakt met een 12,5 inch F/9 RC en AO (adaptive optics, correctie voor luchtonrust). Een foto die u (nog niet) op het web kunt vinden, vindt u hier. Het is een schitterende opname van NGC 2683. Ik heb er ter vergelijking een opname van de RSA-atlas bijgevoegd om aan te geven hoe gedetailleerd deze opname is. Gevraagd naar zijn geheim zegt Stan: "Ik denk dat mijn geheim is dat ik zo weinig mogelijk fouten probeer te maken door alles zorgvuldigkritisch na te lopen." Een Pietje precies dus. Stan's nogal vage bewoordingen zeggen u misschien weinig, maar ik herken het! Jos Gijsbers, destijds de beste fotograaf in Nederland had mij in het begin van de jaren zeventig een keer uitgenodigd om een fotosessie bij de wonen. De moed zonk mij in de schoenen. Wat daar allemaal bij kwam kijken! Zou me dat ooit lukken? Begin dit jaar was ik op bezoek bij Jacques Suurmond, die fantastische foto's maakt. Hij werkt sinds enkele jaren ook met een ccd-camera, van Apogee in dit geval. Alles wordt tot in het kleinste detail voorbereid, niets wordt aan het toeval overgelaten. Kennelijk is dat de manier om tot topprestaties te komen. Helaas heeft ook hij geen website. De prestaties van Jos Gijsbers heb ik overigens nu ruimschoots geëvenaard, maar een eerlijke 'wedstrijd' is dit natuurlijk niet geweest. Jos fotografeerde met de grofkorrelige spectroscopische films van Kodakvolgde met de hand. De fijnkorrelige 2415-films van Kodak volgden pas later. Ik volg nu met een automaatgebruik een ST-8E-camera met een pixel van slechts 0,009 mm.
Langste lijst
Op dezelfde site van 'rcopticalsystems' vinden we een zeer fraaie foto van ngc7662 van Brad Ehrhorn. Zijn website vindt u op http://ccdimagimng.com. Ook Adrian Catterall is hier vertegenwoordigd met een schitterende foto van ngc7635. Zijn site vinden we op http://www.observatory.demon.co.uk. Een heel bijzondere foto is die van de Eskimo-nevel, weer op de RC-site, ...../eskimo.html. Een 51 pagina lange lijst geeft honderden links naar amateur-fotografen, natte fotografie en ccd-fotografie, op: http://members.prestige.net/rickb. Dit is de langste lijst die we tegen zijn gekomen. Maar het is daar niet allemaal topkwaliteit! Bij de objecten die veel worden gefotografeerd, behoort zeker de paardekopnevel. De allermooiste opname is van de hand van Steve Mandel op zijn site: http://www.galaxy.images.com/ccdhorsehead.html. Het betreft een opname in H-alpha. Op dezelfde site vinden we ook een zeer fraaie opname in kleur van de krabnevel. Tot slot zijn de twee sites van Benoit Schillings, http://www.geocities.com/benoit_schillings en William McLaughin, http://www.harborside.com/~ngc253/plain.htm zeer de moeite waard. Veel surf- en kijkplezier!
Hart onder de riem
Tja, zult u na het zien van al dit ccd-geweld verzuchten: "Dat haal ik nooit!" In het Brabants zeggen we dan: "Je weet ooit nooit." Dat is een, maar bovendien hoef je natuurlijk niet met top-apparatuur te werken en tot topprestaties te komen om lol in je hobby te hebben. Als dat zo zou zijn, zouden er maar enkelen lol in hun hobby kunnen hebben, terwijl in feite vele duizenden mensen veel plezier beleven aan de ccd-fotografie. Nu is het natuurlijk verleidelijk u een 'hart onder de riem' te steken en te verwijzen naar die web sites, waar het duidelijk is dat er nog een lange weg te gaan is. Het zou evenwel verkeerd opgevat kunnen worden. Ik waag me er daarom maar niet aan. Hooguit kan ik mijn eigen site aanwijzen: http://www.astrophotogr.myweb.nl. Die past in de categorie: 'leuk, maar het is het nog niet'. Niettemin ben ik bijna gepassionneerd bezig met mijn hobby. Niet zozeer omdat ik Stan Moore naar de kroon wil steken. Ik zal dat niveau nooit halen en zou er desnoods bij voorbaat excuses voor aan kunnen halen: zeer ongunstige locatie qua luchtonrust en lucht- en lichtvervuiling, last van rokende schoorstenen op enkele meters van mijn sterrenwacht, minder goede kijker en dergelijke. Dat doe ik niet; de lol komt voort uit mijn eigen ontdekkingsreis, die nu door de ccd-camera mogelijk is geworden in mijn woonplaats: de lichtstad (!) Eindhoven. Het opzoeken van al die prachtige nevels, die door anderen gefotografeerd zijn. Weet u bijvoorbeeld waar de Hart-nevel of de Eskimo-nevel zit? Een ontdekkingsreis ook naar mijn mogelijkheden, met vallen (verprutste avonden/nachten!) en opstaan (juichkreten na een opname, die boven verwachting slaagt). Kortom: het artikeltje is niet bedoeld om u te ontmoedigen, maar om u te laten genieten van al het moois dat anderen al voor elkaar kregen.
Na de publicatie van dit artikel heb ik twee 'websites' aan mijn site toegevoegd: die van Jacques Suurmond en die van Stanley Moore.